Jakie informacje mogą ograniczać niechęć wobec szczepień przeciw COVID-19?

W czerwcu 2022 roku opublikowano wyniki przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii randomizowanego badania OCEANS-III, którego celem było zweryfikowanie, jaki rodzaj informacji na temat szczepień przeciw COVID-19, w zestawie z podstawowymi faktami dotyczącymi ich skuteczności i bezpieczeństwa, może zwiększać poziom akceptacji do szczepień.

W badaniu wzięło udział 18 855 dorosłych osób, wśród których 66% stanowili zwolennicy szczepień, 16% mający wątpliwości, a 18 % niechętni szczepieniom (ang. vaccine hesitancy). Uczestników w sposób losowy podzielono na 10 grup – każdej z grup przedstawiano jedną informację na temat szczepień przeciw COVID-19:

  • Grupa 1. (kontrolna) – informacja dotycząca skuteczności i bezpieczeństwa, pochodząca zoficjalnej strony brytyjskiej Narodowej Służby Zdrowia (ang. National Health Services, NHS): „Szczepionki przeciw koronawirusowi (COVID-19) są bezpieczne i skuteczne oraz zapewniają najlepszą ochronę przed koronawirusem. Zostały one zatwierdzone przez niezależną Agencję ds. Rejestracji Leków i Wyrobów Medycznych (ang. Medicines and Healthcare products Regulatory Agency, MHRA)”. Informację tę otrzymywali również uczestnicy z pozostałych grup.
  • Grupa 2. – informacja o korzyściach populacyjnych płynących ze szczepień, dzięki którym nie chorujemy
  • Grupa 3. – informacja o korzyściach populacyjnych płynących ze szczepień, dzięki którym nie dochodzi do transmisji wirusa
  • Grupa 4. – informacja o korzyściach populacyjnych płynących ze szczepień, dzięki którym nie chorujemy i nie dochodzi do transmisji wirusa
  • Grupa 5. – informacja o indywidualnych korzyściach związanych ze szczepieniem
  • Grupa 6. – informacja o powadze pandemii i tym, że jest poważniejsza niż grypa sezonowa
  • Grupa 7. – informacje odnoszące się do obaw związanych z szybkością rozwoju szczepionek w sposób bezpośredni
  • Grupa 8. – informacje odnoszące się do obaw związanych z szybkością rozwoju szczepionek w sposób pośredni
  • Grupa 9. – informacje o korzyściach populacyjnych i indywidualnych płynących ze szczepień (tj. informacje z grup 4. i 5.)
  • Grupa 10. – informacje o korzyściach populacyjnych i indywidualnych płynących ze szczepień, powadze pandemii oraz odnoszące się do obaw związanych z szybkością rozwoju szczepionek w sposób pośredni (tj. informacje z grup 4., 5., 6. i 8.).

Uczestnicy z każdej z grup, po zapoznaniu się z dedykowanymi im informacjami, wypełniali ankietę mierzącą poziom ich niechęci do szczepień oraz poziom pewności siebie i pewności wobec własnych przekonań.

Wyniki badania wskazują, że na postawy osób niechętnych szczepieniom nie mają wpływu informacje dotyczące zbiorowych korzyści płynących z programów szczepień. Osoby te częściej obawiają się również o bezpieczeństwo szczepionek przeciw COVID-19 w związku z szybkością, z jaką zostały opracowane i dostarczone na rynek. Autorzy wskazują, że opracowywanie i przekazywanie informacji o korzyściach indywidualnych w przypadku tej grupy jest skuteczniejsze niż przekaz o korzyściach dla całego społeczeństwa. Krótkie i starannie opracowane informacje tego typu mogą być wykorzystywane m.in. na stronach internetowych. Konieczne są jednak dalsze badania nad wpływem różnego rodzaju informacji na postawy i zachowania osób mających wątpliwości związane ze szczepieniami, bowiem żaden z rodzajów informacji wykorzystanych w badaniu OCEANS-III nie miał wpływu na postawy tej właśnie grupy.


Źródło: Knight H, Jia R, Ayling K, Bradbury K, Baker K, Chalder T, et al. Understanding and addressing vaccine hesitancy in the context of COVID-19: development of a digital intervention. Public Health 2021; 201: 98-107.