Podstawa prawna:
- art. 119–126 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2022 r., poz. 479)
- art. 115 ust. 2 ustawy z 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2021 r., poz. 2008 ze zm.)
Ważne! Uchylenie się od nałożonego w drodze ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi obowiązku szczepień może się wiązać z zastosowaniem środków przymusu administracyjnego. Przymus nie może dotyczyć szczepień zalecanych.
Wyjaśnienie
W razie odmowy realizacji ustawowego obowiązku szczepień mogą być zastosowane środki egzekucji administracyjnej, o których mowa w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Ustawa ta przewiduje pięć środków egzekucyjnych w postępowaniu dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym, a mianowicie grzywnę w celu przymuszenia, wykonanie zastępcze, odebranie rzeczy ruchomej, odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń oraz przymus bezpośredni. W omawianym przypadku zastosowanie może mieć ewentualnie grzywna w celu przymuszenia. Organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest właściwy inspektor sanitarny. Grzywna w celu przymuszenia ma charakter wyjątkowy i może być stosowana, jeżeli nie jest celowe zastosowanie innego środka egzekucji obowiązków. Jeżeli jednokrotne zastosowanie grzywny nie odniesie skutku, może być ona nałożona ponownie w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nałożona grzywna nie może przekroczyć kwoty 10 000 zł, zaś grzywny nakładane wielokrotnie nie mogą łącznie przekroczyć kwoty 50 000 zł. Grzywna może być stosowana także wobec osób odpowiedzialnych za realizację obowiązku szczepień u dzieci (rodziców, opiekunów prawnych) w razie uchylenia się od jego wykonania W tym przypadku grzywna jest nakładana na osobę, do której należy bezpośrednie czuwanie nad wykonaniem określonych obowiązków.
Jeżeli zastosowanie grzywny w celu przymuszenia nie doprowadzi do realizacji obowiązku szczepień może dojść do odpowiedzialności regulowanej przepisami ustawy Kodeks wykroczeń. Na podstawie art. 115 ust. 1 Kodeksu wykroczeń „Kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej chorobie zakaźnej albo obowiązkowemu badaniu stanu zdrowia, mającemu na celu wykrycie lub leczenie gruźlicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakaźnej, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany”. Karze tej podlega także ten, kto sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu.
Bibliografia1. A. Augustynowicz, I. Wrześniewska-Wal, Aspekty prawne obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci, Pediatria Polska, 2013; 88: 120-126. 2. U. Posmyk, Szczepienia ochronne – postępowanie egzekucyjne wobec osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych (w:) Prawnokarne i medyczne aspekty zaniechania szczepień u dzieci, Wydawnictwo Arche, 2021: 95-113. 3. P. Różańska-Ungur, Klika uwag o zaniechaniu szczepień ochronnych dzieci (w:) Prawnokarne i medyczne aspekty zaniechania szczepień u dzieci, Wydawnictwo Arche, 2021: 133-149.