Podstawa prawna:
- art. 17a – 17i ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń ichorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2069)
Ważne! Uzyskanie świadczenia kompensacyjnego jest możliwe, gdy w wyniku szczepienia ochronnego, u osoby, u której przeprowadzono szczepienie wystąpiły działania niepożądane wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego, w wyniku których osoba ta wymagała hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo u osoby tej wystąpił wstrząs anafilaktycznego powodujący konieczność obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo hospitalizacji przez okres krótszy niż 14 dni. Zdarzenia te muszą wystąpić w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki albo szczepionek.
W 2022 r. można składać wnioski o świadczenia kompensacyjne za działania niepożądane po szczepieniu przeciw COVID-19. Od 2023 r. w ramach procedury kompensacyjnej rozstrzygane będą również wnioski dotyczące wszystkich szczepień obowiązkowych.
Wyjaśnienia
Na mocy przepisów ustawy z 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 64) wprowadzono możliwość uzyskania świadczenia kompensacyjnego za działania niepożądane szczepień ochronnych. Świadczenie kompensacyjne jest wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, który jest państwowym funduszem celowym. Przepisy powołujące do życia Fundusz weszły w życie 27 stycznia 2022 roku. Warto nadmienić, że pierwszym roku działania Fundusz obejmie ochroną wyłącznie niepożądane skutki szczepień przeciwko COVID-19. Wnioski o odszkodowanie za działania niepożądane po szczepieniu przeciw COVID-19 można składać od 12 lutego 2022 r. Od 2023 roku w ramach procedury kompensacyjnej rozstrzygane będą również wnioski dotyczące wszystkich szczepień obowiązkowych.
Uzyskanie świadczenia kompensacyjnego jest możliwe, gdy w wyniku szczepienia ochronnego, u osoby, u której przeprowadzono szczepienie lub szczepienia wystąpiły działania niepożądane wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego, w wyniku których:1. osoba ta wymagała hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo2. u osoby tej wystąpił wstrząs anafilaktyczny powodujący konieczność obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo hospitalizacji przez okres krótszy niż 14 dni.
Zdarzenia te muszą być bezpośrednim wynikiem szczepienia ochronnego i muszą wystąpić w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki albo szczepionek.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego wynosi:
- 3 tys. zł w przypadku obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć w związku ze wstrząsem anafilaktycznym;
- 10 tys. zł w przypadku hospitalizacji trwającej krócej niż 14 dni;
- od 10 tys. zł do 20 tys. zł, gdy hospitalizacja trwała od 14 dni do 30 dni – proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
- od 21 tys. zł do 35 tys. zł, gdy hospitalizacja trwała od 31 dni do 50 dni– proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
- od 36 tys. zł do 50 tys. zł, gdy hospitalizacja trwała od 51 dni do 70 dni– proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
- od 51 tys. zł do 65 tys. zł, gdy hospitalizacja trwała od 71 dni do 90 dni– proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
- od 66 tys. zł do 89 tys. zł, gdy hospitalizacja trwała od 91 dni do 120 dni– proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
- 100 tys. zł, jeśli przebywała w szpitalu powyżej 120 dni.
Świadczenie kompensacyjne jest dodatkowo podwyższane, gdy dojdzie do:
- zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym – o 15 tys. zł;
- innego zabiegu operacyjnego albo metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko – o 5 tys. zł;
- hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej co najmniej 7 dni – o 10 tys. zł;
- hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej dłużej niż 30 dni – o 20 tys. zł.
Świadczenie kompensacyjne obejmuje również zwrot kosztów dalszego leczenia lub rehabilitacji po zakończeniu obserwacji lub hospitalizacji, w kwocie nie wyższej niż 10 000 zł. Jednak łączna suma świadczenia kompensacyjnego nie może być wyższa niż 100 000 zł.
Postępowanie w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego jest prowadzone przez Rzecznika Praw Pacjenta, który jest także dysponentem środków zgromadzonych przez Fundusz. Postępowanie jest prowadzone na wniosek, składany przez zaszczepionego pacjenta. Jeżeli pacjent zaszczepiony nie może samodzielnie wystąpić z wnioskiem (np. jest małoletni lub całkowicie ubezwłasnowolniony), składa go przedstawiciel ustawowy. Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego może być złożony w terminie roku od dnia, który był ostatnim dniem obserwacji albo hospitalizacji, jednak nie później niż po upływie 5 lat od dnia przeprowadzenia szczepienia ochronnego. W przypadku dodania wcześniej niewymienionego w ChPL działania niepożądanego, wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego dotyczącego takiego działania niepożądanego może być złożony w terminie roku od dnia dokonania tej aktualizacji, jednak nadal nie później niż po upływie 5 lat od dnia przeprowadzenia szczepienia ochronnego. Wniosek podlega opłacie w wysokości 200 zł, która jest zwracana w przypadku przyznania świadczenia kompensacyjnego.
Wzór wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego jest dostępny na stronie Rzecznika Praw Pacjenta. Można go złożyć wersji papierowej lub drogą elektroniczną. Oprócz uzupełnionego wniosku pacjent musi również dołączyć:• kopię zaświadczenia o wykonaniu szczepienia ochronnego (np. Unijny Certyfikat COVID) lub karty uodpornienia, albo kopię książeczki szczepień, albo dokumentacji medycznej, w której zostało odnotowane szczepienie;• kopie karty informacyjnej z leczenia szpitalnego oraz pozostałej posiadanej dokumentacji medycznej;• kopię dokumentacji leczenia lub rehabilitacji wraz z dokumentacją potwierdzającą poniesione koszty – w przypadku dochodzenia;• potwierdzenie wniesienia opłaty w wysokości 200 zł;• oświadczenie, że w sprawie objętej wnioskiem nie toczy się lub nie zostało zakończone postępowanie przed sądem cywilnym w sprawie o zadośćuczynienie, lub odszkodowanie związane z wystąpieniem działań niepożądanych po podanej szczepionce albo podanych szczepionkach.• jeśli wniosek składa pełnomocnik, do wniosku należy również dołączyć oryginał pełnomocnictwa lub jego urzędowo poświadczony odpis (tzn. poświadczony przez notariusza; natomiast adwokat i radca prawny mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa).
Działający przy Rzeczniku Praw Pacjenta Zespół do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych wydaje opinię dotyczącą wystąpienia działania niepożądanego wymienionego w Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) i jego związku z wykonanym szczepieniem ochronnym. Po zapoznaniu się z opinią zespołu Rzecznik Praw Pacjenta wydaje decyzję administracyjną w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego i jego wysokości albo odmowy przyznania tego świadczenia. Całość postępowania, od dnia otrzymania kompletnego wniosku do dnia wydania decyzji nie powinna trwać dłużej niż dwa miesiące. Na decyzję przysługuje skarga do sądu administracyjnego.