Jednym z powodów niechęci wobec szczepień (ang. vaccine hesitancy) przeciw COVID-19 jest szybkość z jaką szczepionki zostały opracowane i dostarczone na rynek. Opublikowane niedawno wyniki przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii badania OCEANS-III pokazują, że obawy osób niechętnych szczepieniom dotyczą głównie tempa opracowania szczepionek. W związku z tym, grupa badaczy z Uniwersytetu w Oxfordzie zaplanowała badanie, w ramach którego przeprowadzono pogłębione wywiady z osobami niepewnymi, niechętnymi i przeciwnymi szczepieniom.
W badaniu wzięło udział 12 osób (6 kobiet i 6 mężczyzn) w wieku od 18 do 70 lat. W czasie rozmów zadawano pytania o opinie na temat szczepień ogółem, szybkość opracowania szczepionek przeciw COVID-19, a także opinie co do możliwości zaszczepienia się przeciw COVID-19. Każda z rozmów trwała średnio 52 minuty.
Osoby biorące udział w badaniu rozważały kwestie tempa prac nad szczepionkami w kontekście towarzyszącej im niepewności związanej z wieloma aspektami trwającej pandemii, co w połączeniu z coraz mniejszym zaufaniem do władz publicznych, doprowadziło do zakwestionowania docierających informacji o szczepionkach. W brytyjskich mediach na początku pandemii wielokrotnie powtarzano, że opracowanie szczepionki trwa wiele lat, wobec czego nie należy spodziewać się pojawienia się szczepionki przeciw COVID-19 zbyt szybko, konieczne jest natomiast stosowanie dostępnych w tym momencie narzędzi i środków (m.in. zachowywanie dystansu społecznego). W związku z tym,uczestnicy badania mieli trudności w zrozumieniu i zaakceptowaniu szczepionek opracowanych i poddanych badaniom klinicznym w czasie krótszym niż 12 miesięcy. Z rozmów wynikało także, że dostęp do informacji nie był wystarczający. Autorzy badania wskazują, że by dotrzeć do osób, które nie czerpią informacji z typowych serwisów informacyjnych, ważne jest przekazywanie ich również w formie ulotek, w trakcie debat telewizyjnych, w podcastach czy za pośrednictwem mediów społecznościowych.
W opracowywaniu informacji o szczepionkach istotne jest również zwracanie uwagi napytania pojawiające się ze strony osób sceptycznych wobec szczepień, dotyczące ich składu czy podobieństw i różnic między nowymi, a dotychczas stosowanymi szczepionkami. Konieczne jest także opracowywanie spójnych i odpowiednio ostrożnych komunikatów w celu obalania istniejących mitów, błędnych przekonań oraz ograniczania poszukiwaniaalternatywnych źródeł wiedzy czy teorii spiskowych wyjaśniających istniejące rozbieżności w pojawiających się powszechnie informacjach. Istotnym jest, by przekazywane informacje były łatwe do zrozumienia oraz oparte na wielu dostępnych, wiarygodnych źródłach.
Autorzy wskazują również, że wielu uczestników badania poruszało kwestie niezależności osób przekazujących informacje, jako czynnika podnoszącego ich wiarygodność. Prezentowali przy tym niechęć wobec mieszania polityki z informacjami naukowymi oraz poradami z zakresu zdrowia. Wobec tego, w kampaniach informacyjnych pomocna może być współpraca z instytucjami naukowymi, takimi jak uczelnie wyższe.
Źródło: Brown P, Waite F, Larkin M, Lambe S, McShane H, Pollard AJ, Freeman D. “It seems impossible that it’s been made so quickly”: a qualitative investigation of concerns about the speed of COVID-19 vaccine development and how these may be overcome. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2022;18:1.